Bilgisayar açılışındaki bip seslerinin anlamı

Bilgisayar açılırken :

Bip yok: Güç yok

1 kısa: Normal Açılış

Sürekli bip: Güç kaynağı arızası

Bir çok kısa bip: Anakart arızası

1 uzun: Ram yenileme hatası

1 uzun 1 kısa: Anakart veya ROM-Basic (Bios çipi) arızası

1 uzun 2 kısa: Ekran kartı arızası (eski kartlardaki dip switch kaynaklı)

1 uzun 3 kısa: Ekran kartı arızası

2 uzun 1 kısa: Ekran kartı-Monitor Adaptor Senkron hatası (RAMDAC kaynaklı)

2 kısa: Bellek Eşlik (parity) hatası (Hafıza-RAM Toplam)

3 kısa: Belleğin (RAM)ilk 64KB'lık bölümünde hata

4 kısa: Timer (Zaman Sayacı Arızalı)hatası

5 kısa: işlemci Arızası(Prosessor Arızalı) veya Video RAM

6 kısa: Klavye işlemcisi hatası

7 kısa: Sanal Işlemci Mode Ayar (AT için) hatası

8 kısa: Ekran kartı belleğinde okuma/yazma hatası

9 kısa: Bios-Rom toplam hatası

10 kısa: Cmos okuma/yazma hatası

11 kısa: Tampon bellek (cache) hatası 

HATA KODU VE ANLAMLARI :

100 - 199
ANAKART

200 - 299
HAFIZA CIPI HATASI (RAM VEYA CACHE MEMORY)

300 - 399
Klavye

400 - 499
TEK RENK(MONOKROM) GRAFIK (EKRAN KARTI)

Z500 - 599
RENKLI GRAFIKSEL HATA(EKRAN KARTI)

600 - 699
DISKET Sürücüsü

700 - 799
MATEMATIKSEL İşlemci
900 - 999
PARALEL PRINTER PORT

1000 - 1099
IKINCIL PRINTER PORTU

1100 - 1299
ASENKRONIZE ILETISIM KAYNAGI VEYA BAGLANTI NOKTASI

1300 - 1399
OYUN PORTU

1400 - 1499
RENKLI PRINTER

1500 - 1599
SENKRONIZE ILETISIM KAYNAGI VEYA BAGLANTI NOKTASI

1700 - 1799
HARD DISK VEYA ADAPTORU

1800 - 1899
XT SISTEM GENISLEME YUVASI

2000 - 2199
IKIYONLU ILETISIM ADAPTORU

2400 - 2599
EGA GRAFIK KARTI (MCA)

3000 - 3199
LAN (YEREL NETWORK)

4800 - 4999
IC(INTERNAL)MODEM

7000 - 7099
Phoenix BIOS

7300 - 7399
3.5" Disket sürücü

8900 - 8999
MIDI adaptör

11200 - 11299
SCSI ADAPTOR

21000 - 21099
SCSI Fixed Disk Ve denetleyicidir

21500 - 21599
SCSI CD-Rom sistem

Bilgisayar açıldığı zaman, işletim sistemi başlatılmadan önce BIOS, POST (Power-On Self - Test / Açılışta Kendini Sınama)’ u yapar. POST güç kaynağının normal işlevlerini, anakartı, işlemciyi, giriş/çıkış denetleyicilerini, belleği, klavyeyi ve video bileşenlerini kontrol eden birçok test çalıştırır.
POST, problem tespit ederse, ön yükleme sürecini yarıda keser ve görüntüsel olarak ekrana hata mesajı verir ya da duyulabilir olarak bir seri bip sesi olarak hata verir.
Bilgisayar POST aşamasını hatasız ve başarılı bir şekilde tamamlarsa bunu kullanıcıya kısa bir “bip” ya da iki kısa “bip” sesi ile bildirir (BIOS üreticisine bağlı olarak ses sayısı değişebilir.). Daha sonra bilgisayar, açılışa devam eder ve işletim sistemini yükler.
3.1. Sesli Hata Mesajları
3.1.1. Sesli Hata Mesajı Nedir?
Bilgisayar, POST esnasında ekranın açılışını engelleyici bir hata ile karşılaşırsa, bu hatanın ne olduğunu kullanıcıya bildirmek için çeşitli ses sinyalleri gönderir. Çeşitli sayı ve uzunlukta olan bu sinyallere “Sesli Hata Mesajları” denir. Burada dikkat edilmesi gereken şey, ekranın açılamadığı hata durumlarında sesli hata mesajlarının devreye girmesidir. 
Sesli hata mesajları kullanıcıya sistem hoparlöründen bip sesleri olarak verilmektedir. Bilgisayarda ses kartı veya hoparlörün olup olmaması bu sesli hata mesajlarının duyulmasını engellemez.
Bip kodları için resmi bir standart yoktur. Örneğin, klavyeden kaynaklanan bir hata olması durumda BIOS üreticisine bağlı olarak BIOS; 3, 4, 5 ya da 6 bip sesi verebilir. Kullanılan BIOS için daha kesin ve açıklayıcı bir bip kodu listesi elde etmek için, anakart dokümantasyonuna, anakartın üretici firmasının internet sitesine ya da BIOS üreticilerinin internet sitesine başvurulmalıdır.
3.1.2. Sesli Hata Mesajları Nelerdir?
Her BIOS modelinin kendisine ait bir hata sinyal tablosu bulunur. Bu hata sinyalleri BIOS’ un markasına göre değişebilmektedir. 
Şimdi de Award ve AMI BIOS markalarına ait sesli hata sinyallerini ve bu hata sinyallerinin ne anlama geldiklerini görelim:
a) Award BIOS Hata Sinyalleri: 
Award BIOS, hata mesajlarını bildirmek için uzun ve kısa bip sesleri kullanır. Uzun bir bip sesi yaklaşık 2 saniye sürerken kısa bip sesi yaklaşık bir saniye sürmektedir. Award BIOS kritik hata mesajlarını tanımlamak için, farklı frekanslarda sinyal sesleri de kullanır.
Bu sinyaller ve bu sinyallerin tanımları şöyledir;
1) 1 uzun, 2 kısa sinyal (Ekran kartı hatası): Ekran Kartı arızalıdır veya düzgün yerleştirilmemiştir. Monitör kablosu da kontrol edilmelidir.
2) Tekrarlayan sinyaller (Bellek hatası): Bellek düzgün yerleştirilmemiştir ya da bellek yoktur.
3) 1 uzun, 3 kısa sinyal (Ekran kartı takılı değil veya ekran kartı belleği hasarlı): Ekran kartı düzgün yerleştirilmemiştir.
4) Bilgisayar çalışırken yüksek frekanslı Sinyal (Aşırı ısınmış işlemci): İşlemcinin aşırı ısınmış olduğunu gösterir. İşlemci fanı kontrol edilmelidir, kasada düzgün hava akışı olmalıdır.
5) Tekrarlayan yüksek / alçak sinyal (İşlemci hatası): İşlemci düzgün yerleştirilmemiştir, aşırı ısınmış veya hasar görmüş olabilir. İşlemci fanı ve uygun fan hızı için BIOS ayarları kontrol edilmelidir.
b) AMI BIOS Hata Sinyalleri: AMI BIOS aynı uzunluk ve frekansta bip sesleri kullanır. Hata durumu, çeşitli sayılarda bip sesleriyle bildirilir.  AMI BIOS’ a ait hata sinyalleri ve bu sinyallerin tanımları şöyledir;
1) 1 kısa sinyal (Hafıza yenileme hatası): Programlanabilir kesme zamanlayıcısı veya programlanabilir kesme kontrolü başarısız oldu.
2) 2 kısa sinyal (Bellek paritesi hatalı): Bir bellek parite hatasıdır ve belleğin ilk 64 Kilobyte’ ında meydana gelmiştir. RAM IC’ de sorun bulunmaktadır.
3) 3 kısa sinyal (64K tabanlı bellek hatası): Belleğin ilk 64K’ sında bir bellek hatası meydana gelmiştir. RAM IC muhtemelen arızalıdır.
4) 4 kısa sinyal (Sistem zamanlayıcısı (timer) başarısız): Sistem saati/zamanlayıcı (IC) başarısızdır veya belleğin ilk biriminde bellek hatası mevcuttur.
5) 5 kısa sinyal (İşlemci hatası): Sistem işlemcisi başarısızdır.
6) 6 kısa sinyal (A20 kapısı başarısız): İşlemcinin korumalı duruma geçmesi için A20 kapısına izin veren klavye denetleyicisi başarısızdır. Klavye denetleyicisi tekrar yerleştirmelidir.
7) 7 kısa sinyal (İşlemci devre dışı hatası): İşlemcideki veya anakart devresindeki bir hatadan dolayı işlemci devre dışı kalmıştır.
8) 8 kısa sinyal (Görüntü belleği okuma/yazma hatası): Sistem ekran kartı hafızası yoktur veya arızalıdır.
9) 9 kısa sinyal (ROM “Salt okunur bellek” kontrol hatası): Sistem BIOS ROM’ unun içeriği beklenen kontrol değerleriyle uyuşmuyor, BIOS ROM’ da problem vardır.
10) 10 kısa sinyal (CMOS kapatma kaydı okuma/yazma hatası): CMOS kapanması başarısızdır.
11) 11 kısa sinyal (Önbellek hatası): L2 önbellekte sorun bulunmaktadır.
12) 1 uzun, 2 kısa sinyal (Video sistemi başarısız): Video BIOS ROM’ unda bir hata ile karşılaşılmıştır.
13) 1 uzun, 3 kısa sinyal (Bellek testi başarısız): 4KB’ nın üzerindeki bellekte bir hata ile karşılaşılmıştır.
14) 1 uzun, 8 kısa sinyal (Görüntü testi başarısız): Ekran kartı yoktur veya sorun vardır.
15) 2 kısa sinyal (POST başarısız): Herhangi bir donanım testi başarısız olmuştur.
16) 1 uzun sinyal (POST tüm testleri geçmiştir.)
3.2. Yazılı Hata Mesajları
3.2.1. Yazılı Hata Mesajı Nedir?
Yazılı hata mesajları, genel olarak açıklayıcı, birkaç kelimelik anlaşılabilir nitelikte ve sesli hata mesajlarına göre daha az sıkıntı oluşturacak hata mesajlarıdır. Oluşan hata bilgisayarın açılışına ve çalışmasına engel olacak bir durum teşkil etmiyor ise belirtilen bir tuş ile (genellikle F1 tuşu ile) açılışın devam etmesi sağlanır.
Bu mesajlar anakarta, BIOS’ a, takılı olan donanıma, “chipset”e göre değişiklik gösterebilirler. Burada belli başlı olan hata mesajları ve tanımları gösterilecektir.
3.2.2. Yazılı Hata Mesajları Nelerdir?
1. BIOS ROM checksum error - System halted (BIOS ROM kontrol hatası -Sistem durduruldu): BIOS yongasındaki bir hatayı gösterir. Çipte fiziksel hata veya BIOS yazılımında bozukluk olabilir. Sisteminizi yeni bir BIOS ile update (güncellemek) edin, sorun devam ediyorsa yeni bir BIOS yongası edinmeniz gerekir.
2. CMOS battery failed (CMOS pili hatası): BIOS piliniz bitmiş veya bitmek üzere demektir. Pilin türünü belirleyip en yakın saatçiden yenisini alabilirsiniz.
3. CMOS checksum error - Defaults loaded (CMOS kontrol hatası - Varsayılan ayarlar yüklendi): Herhangi bir nedenden dolayı BIOS ayarlarınızda bozukluk oluşmuştur. (muhtemelen bitmek üzere olan BIOS pili yüzünden). Varsayılan ayarlar yüklenerek sisteminizin zarar görmesi engellenmiştir.
4. Floppy disk(s) fail (Disket sürücü hatası): Sisteminize takılı bulunan disket sürücü(ler) ile BIOS’ taki disket sürücü ayarları birbirini tutmuyor. Disket sürücünüzün bağlantılarını kontrol edin, BIOS’ taki ayarlar yanlışsa düzeltin. Sorun devam ediyorsa disket sürücünüzde muhtemel bir fiziksel arıza var demektir.
5. Keyboard error or no keyboard present (Klavye hatası veya mevcut klavye yok): Belki de en çok karşılaşılan POST mesajıdır. Bu mesaj genellikle “Press F1 to continue. Devam etmek için F1 tuşuna basınız.” diye devam eder. Olmayan klavyenin F1 tuşuna basamayacağınızdan dolayıyeni bir klavye takarak işleme devam edebilirsiniz.
6. Memory test fail (Hafıza testi hatası): POST mesajlarının belki de en can sıkıcısı. BIOS’ taki bellek ayarlarınızda olabilecek bir problemden kaynaklanabildiği gibi, bellek modüllerinizdeki kısmi (kısmi=belli bir bölümündeki) arıza nedeniyle de ortaya çıkabilir. Ayarlarınızdan eminseniz, başka bir bellek ile sisteminizi tekrar açmayı deneyin.
7. Hard Disk(s) Fail (Sabit disk hatası): Sisteminizde mevcut disk(ler)le BIOS’ ta belirilmiş disk ayarları birbirini tutmuyor demektir. BIOS’ tan disk ayarlarını otomatiğe getirin, master/slave ayarlarını kontrol edin. Sorun devam ediyorsa disk sürücünüzde fiziksel bir bozukluk kuvvetle muhtemeldir.  
8. Disk boot failure, insert system disk and press enter (Disk başlatma başarısız, Sistem diskini yerleştirin ve “Enter” tuşuna basın): Sistem açılışı yapmak için işletim sistemini bulamıyor. İşletim sistemi silinmiş olabilir, hard disk (sabit disk) bağlantısında sorun olabilir, BIOS’ tan hard disk tanımlanmamışolabilir, hard disk bozuk olabilir, hard diskinizin sistem dosyaları silinmiş olabilir.
9. Non system disk or disk error. Replace and press any key to continue (when ready) (Sistem disketi değil veya disk bozuk: Yeniden yerleştir ve devam etmek için (hazır olduğunda) herhangi bir tuşa bas.): Disket sürücüde bulunan sistem disketinin bozuk olduğu zaman veya disket sürücüde herhangi bir disket varken bilgisayar açıldığında bu hata mesajını verir. Böyle bir durumda disket sürücüde takılı olan disketi çıkartarak herhangi bir tuşa basıldığında bilgisayar, boot ayarlarında disket sürücüden sonraki aygıt üzerinden bilgisayarı açmaya çalışacaktır.
10. Primary/Secondary Master/Slave Failed (Hard disk tanıtım hatası): Daha önceden bilgisayara takılı olup daha sonra çıkarılan ve BIOS’ tan kaldırılmayan hard diskler söz konusu olunca böyle yapar.
11. Cache Memory bad, or not enabled cache (Önbellek hatalı veya aktif değil): Cache bellek bozulmuş olabilir. Ya da cache bellek anakart ile uyumsuz olabilir.
12. DMA Error (Direct Memory Access hatası): Doğrudan Erişimli Bellek devrelerinde sorun var. Anakartı değiştirmek gerekebilir.
13. Controller Failure, Harddisk Failure veya HDC Failure: HDC, Hard Disk Controller(Sabit disk kontrolcüsü) ifadesinin kısaltmasıdır. Bu hata mesajı normalde arızalıbir sabit disk anlamına gelir. Ancak hata, arızalı bir sabit disk kontrolörü veya daha da kötüsü (ancak seyrek karşılaşılan bir durumdur) arızalı bir anakart anlamına da gelebilir.
Böyle bir durumda bilgisayarınızı tekrar kapatın ve açın. Eğer aynı hata mesajı bir kez daha ekrana geliyorsa, sorunun kaynağı biraz önce de söylendiği gibi kontrolör, sabit disk veya anakart olabilir.
3.3. Hata Mesajlarının Bulunması
Bütün anakartların kullanıcı kitaplarında, hata mesajları ve bu hata mesajlarının anlamları yer almaktadır. Bilgisayarınızda herhangi bir hata mesajı ile karşılaştığınızda bilgisayarı kapatıp yeniden başlatın ve uyarı seslerini dikkatli bir şekilde dinleyin. 
Farklı bip seslerinin anlamlarını anakarta ait kullanıcı kitabının sonundaki ekte bulabilirsiniz. Uyarı sesleri, bu konuda herhangi bir standart bulunmadığı için bilgisayarda kullanılan BIOS’ un üreticisine bağlı olarak farklı anlamlara sahip olabilir.
BIOS üreticinizin ismini bilmiyorsanız, anakartınıza ait kullanıcı kitabına bakmalısınız. Eğer bu kitapçıkta da açıklayıcı bir bilgi bulamazsanız, ürünü satın aldığınız firmaya başvurabilirsiniz. Eğer firma da yardımcı olamazsa, son çare olarak kendiniz kontrol etmelisiniz.
Bunun için;
1. Bilgisayarı kapatın ve kasasını açın.
2. Tüm anakart kitapçıklarında, anakart üzerindeki farklı elemanların yerlerini gösteren bir plan bulunur. Bu planda, üzerinde BIOS yazan bir bileşeni arayın.
3. Eğer BIOS’ un yerini planda tespit ettiyseniz, anakart üzerinde arayın. Bu sırada BIOS’ un görünmesini engelleyen ek kartları da sökmek zorunda kalabilirsiniz.
4. Bu parçada her zaman, üzerinde üreticinin isminin bulunduğu bir telif hakları yapışkanı bulunur. BIOS üreticisinin ismini buradan öğrenebilirsiniz.
Bip seslerinin anlamlarını kitabın sonundaki ekte bulabilirsiniz. Hata mesajı bilgisayarın belirli bir donanım bileşenine karşılık gelecektir. Buna bağlı olarak kitaptan uygun bölüme göz atarak, karşılaştığınız sorunu çözmek için neler yapabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer yukarıda bahsedilen sorunlarla karşılaşmadıysanız, teknik servis yardımı olmadan hatayı tespit etmek için bir şansınız daha var. Hata tespiti için POST Code kartı kullanmalısınız. Bu tür bir kartın maliyeti daha fazla olacağı için normal bir kullanıcının böyle bir karta sahip olması çok zordur. Eğer çevrenizde POST Code kartına sahip birileri mevcutsa, bilgisayarınızdaki hatayı söz konusu kartı kullanarak tespit edebilmek için yardım isteyebilirsiniz. Ancak bu tür bir imkânınız da yoksa karşılaştığınız sorunu çözüme kavuşturmak için teknik servise girmekten başka çareniz kalmaz.