Casus yazılımlar (Spyware)

Bilgi ve bilgisayar güvenliğinde casus yazılım, genelde muğlâk bir anlamda kullanılmaktadır. Casus yazılım, kullanıcılara ait önemli bilgilerin ve kullanı­cının yaptığı işlemlerin, kullanıcının bilgisi olmadan toplanmasını ve bu bilgilerin kötü niyetli kişilere gön­derilmesini sağlayan yazılım olarak tanımlanır. Bazı kaynaklarda dar manada “snoopware” (burun sokan yazılım) olarak da adlandırılan casus yazılımlar, diğer kötü amaçlı yazılımlara göre özellikle İnternet kullanıcıları tarafından sistemlere farkında olmadan bulaştırılmak­tadırlar. Casus yazılımlar, virüs ve solucanlardan farklı olarak hedef sisteme bir kez bulaştıktan sonra kendi kopyasını oluşturarak daha fazla yayılmaya ihtiyaç duymazlar. Casus yazılımın amacı kurban sistemin bilgileri topla­maktır. Bu bilgi kimi zaman bir kredi kartı numarası gibi önemli bir bilgi bile olabilir. Bunun dışında, ticari firmalar İnternet üzerindeki kullanıcı alışkanlık­larını saptamak amacıyla casus yazılımları İnternet üzerinde yayabilmektedirler. Kullanıcıların haberi olmadan sistemlere bulaşabilen casus yazılımlar, kişisel gizliliğe karşı gerçekleştirilen en önemli saldırılardan biridir.

Casus yazılımların sistemlere bulaşma teknikleri kul­lanıcılar tarafından çok iyi bilinmelidir. Bilgi ve bilgisayar güvenliğini sağlamada en önemli tedbirlerin başında gelen, bilgisayar sisteminin, yama ve güncel­lemelerle sürekli güncel tutulması ve İnternet üzerinde bilinmeyen programların indirilip, çalıştırılmaması gibi önlemler casus yazılımlara karşıda korunma sağlaya caktır. Bunun dışında nasıl virüslere karşı virüs korunma yazılımları kullanılıyorsa; son zamanlarda gelişme gös­teren karşı casus yazılım (anti-spyware) ürünleri de güncel halleri ile kullanılmalıdır. Çok sık rastlanan yanılgılardan biri de, virüs korunma progra­mı bulunan bir bilgisayar sisteminin bütün kötü amaçlı ve casus yazılımlara karşı da korunma sağlayacağının sa­nılmasıdır. Elbette virüs koruma yazılımı bulunan bir bilgisayar, virüs koruma yazılımı bulunmayan bir bilgisayara göre daha iyi korunmaktadır. Ancak bu koruma sadece virüs koruma yazılımının veritabanında bulunan virüs tanımları kadardır. Hiçbir zaman için bir virüs koruma yazılımı varolan tüm virüslere karşı tedbir olmayacaktır. Dolayısıyla virüs koruma yazılımlarının yanı sıra casus yazılımlara karşıda korunmak için karşı casus yazılımlar (anti-spyware) kullanılmalıdır.